रात्री झोपण्यापूर्वी रील्स पाहण्याचे गंभीर आरोग्य परिणाम
स्मार्टफोन आणि सोशल मीडियाचा अतिरेक सतत वाढत असून, रात्री झोपण्यापूर्वी रील्स पाहणे ही अनेकांच्या दैनंदिन जीवनातील एक सवय बनली आहे. मात्र, या सवयीचे शरीरावर आणि मानसिक आरोग्यावर गंभीर परिणाम होऊ शकतात, असे संशोधनातून उघड झाले आहे. चीनमधील हेबेई मेडिकल युनिव्हर्सिटीच्या संशोधनाने आणि बायोमेड सेंट्रल (BMC) जर्नलमध्ये प्रकाशित अभ्यासाने या सवयीचे धोके उघड केले आहेत.
अभ्यासाचे निष्कर्ष
संशोधनामध्ये ४,३१८ तरुण व मध्यमवयीन व्यक्तींवर केलेल्या अभ्यासातून असे आढळून आले की:
- उच्च रक्तदाबाचा धोका: रात्री झोपण्यापूर्वी रील्स पाहणाऱ्या व्यक्तींमध्ये उच्च रक्तदाबाचे प्रमाण इतरांपेक्षा जास्त होते.
- शारीरिक हालचालींचा अभाव: रील्स पाहताना शरीर पूर्णपणे स्थिर राहते, ज्यामुळे हृदयाच्या आरोग्यावर दुष्परिणाम होतो.
- मानसिक ताण: रील्स पाहणे मेंदूवर ताण निर्माण करते, ज्यामुळे हृदयाचे ठोके वाढतात आणि मानसिक आरोग्यावर नकारात्मक परिणाम होतो.
मोबाईलच्या स्क्रीनचा झोपेवर होणारा परिणाम
मोबाईलच्या स्क्रीनमधून निघणारा निळा प्रकाश ‘मेलाटोनिन’ या झोपेसाठी महत्त्वाच्या हार्मोनच्या निर्मितीत अडथळा निर्माण करतो. त्यामुळे:
- झोपेची वेळ उशिरा होते.
- शरीराला पुरेशी विश्रांती मिळत नाही.
- झोपेच्या अभावामुळे हृदयाला पुरेसा आराम न मिळाल्याने उच्च रक्तदाबाचा धोका वाढतो.
आरोग्यावर होणारे इतर दुष्परिणाम
- हृदयविकाराचा धोका: जागतिक आरोग्य संघटनेच्या माहितीनुसार, ३० ते ७९ वयोगटातील १.३ अब्ज व्यक्तींना उच्च रक्तदाबाचा त्रास असून, त्याचा थेट संबंध हृदयविकार आणि स्ट्रोकशी आहे.
- जीवनशैलीतील बिघाड: स्क्रीन टाईममुळे व्यायामाचा अभाव, अनियमित झोप, आणि अन्नाशी संबंधित चुकीच्या सवयी अधिक प्रमाणात वाढतात.
आरोग्य सुधारण्यासाठी उपाय
संशोधकांनी आरोग्य सुधारण्यासाठी काही उपाय सुचवले आहेत:
- रात्री रील्स पाहणे टाळा: झोपण्याच्या किमान एक तास आधी मोबाईल किंवा स्क्रीनचा वापर थांबवा.
- संध्याकाळी हलका आहार: सोडियमचे प्रमाण जास्त असलेले पदार्थ टाळा आणि पचनासाठी हलका आहार घ्या.
- व्यायाम: नियमित व्यायाम करून शरीर निरोगी ठेवा आणि मानसिक ताण कमी करा.
- झोपेचा वेळ निश्चित करा: दररोज ठराविक वेळी झोपण्याचा प्रयत्न करा.
- आत्मसंयम: स्क्रीन टाईम कमी करण्यासाठी सोशल मीडिया अ‍ॅप्सवरील वेळ नियंत्रित करा किंवा अनइन्स्टॉल करा.
डॉक्टरांचे मत
बंगळुरूचे हृदयरोगतज्ज्ञ डॉ. दीपक कृष्णमूर्ती यांनी सांगितले की, “रील्सचे व्यसन केवळ वेळेचा अपव्यय नाही, तर त्याचा थेट संबंध उच्च रक्तदाबाशी आहे. ही सवय मोडण्यासाठी कठोर पावले उचलण्याची गरज आहे.”
निष्कर्ष
रात्री झोपण्यापूर्वी रील्स पाहण्याची सवय ही मनोरंजनापुरती मर्यादित ठेवणे गरजेचे आहे. ही सवय शरीर आणि मनावर होणाऱ्या गंभीर परिणामांसाठी जबाबदार ठरते. त्यामुळे आरोग्य चांगले राखण्यासाठी जीवनशैलीत सकारात्मक बदल करणे आवश्यक आहे.